Zarówno alergie pokarmowe, wziewne, jak i kontaktowe stwarzają wiele problemów podczas codziennych zajęć. Objawy uczulenia mogą mieć łagodny przebieg lub – w skrajnych przypadkach – istotnie zagrażać zdrowiu i życiu pacjenta. Nie zawsze wiadomo, na co uczulona jest dana osoba, jednak testy alergiczne pomagają zidentyfikować źródło problemu i unikać alergenu. Co warto wiedzieć o testach alergicznych i jak się do nich przygotować?
Testy alergiczne – dlaczego warto je robić?
Za sprawą testów na alergię możliwe jest rozpoznanie jednego lub kilku alergenów, które podrażniają układ odpornościowy pacjenta i wywołują reakcje uczuleniowe. Gdy znany jest czynnik wywołujący alergię, to lekarz może dopasować metodę leczenia oraz środki farmakologiczne indywidualnie do danej osoby.
Dlaczego warto przeprowadzać testy na alergię?
- Precyzyjna diagnoza – testy alergiczne pozwalają zidentyfikować konkretne alergeny, które wywołują u pacjenta reakcje alergiczne. Nie każdy alergen będzie wywoływać równie silną reakcję uczuleniową, a na podstawie wyników badania lekarz doradzi pacjentowi, czego ten musi unikać lub jakie pokarmy powinien ograniczyć, by uniknąć nieprzyjemnych skutków uczulenia.
- Indywidualne podejście do leczenia – dokładne rozpoznanie alergenów pozwala specjaliście dobrać odpowiednią metodę leczenia pacjenta, np. poprzez stałe lub doraźnie zażywane leki na alergię albo odczulanie.
- Zapobieganie poważnym reakcjom alergicznym – u osób bardzo wrażliwych i podatnych na alergię, kontakt nawet z niewielką ilością alergenów może wywołać silną reakcję ze strony organizmu, prowadząc do wstrząsu anafilaktycznego lub nawet śmierci pacjenta. Gdy znamy konkretne alergeny i to, gdzie się znajdują, to łatwiej ich unikać w codziennym życiu.
- Poprawa jakości życia – wielu alergików musi każdego dnia radzić sobie z uporczywymi objawami alergii, jak katar sienny, astma czy egzema. Rozpoznanie i leczenie uczuleń może znacząco poprawić jakość życia pacjentów.
- Oszczędność czasu i kosztów – długotrwałe leczenie objawowe, bez poznania dokładnej przyczyny alergii, jest nie tylko mniej skuteczne, ale w dłuższej perspektywie także bardziej kosztowne i męczące dla pacjenta. Testy alergiczne ułatwiają lekarzom postawienie dokładnej diagnozy oraz leczenie alergika w najlepszy możliwy sposób.
Gdy zauważasz u siebie nietypowe reakcje organizmu, które mogą mieć podłoże alergiczne, skonsultuj się ze swoim lekarzem. Alergolog może skierować Cię na dokładniejsze badania i zlecić wykonanie testów alergicznych.
Jakie są rodzaje testów na alergię?
Testy skórne
Testy skórne wykonuje się poprzez nakłucie i nałożenie na skórę substancji, które potencjalnie mogą wywoływać alergię.
Lekarz umieszcza niewielką ilość płynu z alergenem na powierzchni skóry, a następnie delikatnie nakłuwa skórę pacjenta w tym miejscu. Zwykle w ciągu kilku do kilkunastu minut organizm zaczyna reagować na obecność alergenu.
Inną metodą, bez konieczności nakłuwania skóry, są testy płatkowe. Specjalne plastry zawierające alergeny przykleja się na skórze pacjenta (najczęściej na plecach) i obserwuje, czy w danym miejscu rozwija się reakcja uczuleniowa.
Testy z krwi
Na podstawie badań krwi wykrywa się specyficzne przeciwciała IgE skierowane przeciwko konkretnym alergenom. Jeżeli stężenie tych przeciwciał jest podwyższone, może to wskazywać na uczulenie na dany alergen.
Testy prowokacyjne
Badania wykonuje się pod ścisłym nadzorem lekarza, by zapobiec niebezpiecznym sytuacjom. Testy prowokacyjne polegają na umyślnym podaniu pacjentowi alergenu, np. drogą pokarmową, wziewną lub dospojówkowo, by sprawdzić, w jaki sposób zareaguje organizm na daną substancję. Przykładowo, w teście prowokacyjnym płuc pacjent wdycha roztwór zawierający alergen, a następnie ocenia się funkcje płucne. Jeżeli w trakcie badania u pacjenta pojawi się kaszel, problemy z oddychaniem lub wysypka, będzie to potwierdzeniem występowania alergii.
Testy skórne są zazwyczaj mniej inwazyjne i dają szybkie wyniki, ale nie w każdej sytuacji można je wykonać (np. podczas ciągłego zażywania leków antyhistaminowych). Testy prowokacyjne są najbardziej wiarygodne, lecz niosą ze sobą ryzyko pojawienia się poważnej reakcji alergicznej u pacjenta oraz potencjalne powikłania po badaniach (np. zaostrzenie alergii).
Jak przygotować się do testów alergicznych?
Konieczne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do badań na alergię. Tylko w ten sposób otrzymane wyniki będą najbardziej wiarygodne. O czym należy pamiętać przed wykonaniem testów alergicznych?
- Odstawienie leków antyhistaminowych – lekarze zalecają odstawienie leków stosowanych w przypadku występowania alergii na minimum 1-2 tygodnie przed terminem testów. Substancje zawarte w takich lekach mogą przez dłuższy czas pozostawać w organizmie pacjenta i zaburzyć wyniki badań.
- Przyjmowanie innych leków – należy poinformować swojego alergologa oraz specjalistę, który przeprowadza testy, o wszystkich przyjmowanych lekach. Nie można zapomnieć także o wszelkich witaminach i suplementach stosowanych w ostatnim czasie.
- Unikanie maści i kremów steroidowych – w przypadku testów skórnych, należy unikać stosowania preparatów na skórę, które zawierają sterydy. Mogą one zafałszować wyniki testów alergicznych.
- Rezygnacja z kosmetyków – w dniu badania nie nakładaj na skórę żadnych perfum ani kosmetyków, by nie zaburzyć wyników testów.
Dobrym pomysłem jest spisanie wszystkich niepokojących objawów, które mogą świadczyć o alergii, i skonsultowanie ich z alergologiem. Pomoże to lekarzowi zrozumieć Twoją sytuację i przewidzieć możliwe reakcje organizmu podczas testów.
Czy testy alergiczne bolą?
Przeprowadzenie testów skórnych lub pobranie krwi do badań wiąże się z nakłuciem skóry, lecz jest to mało bolesne. Natomiast skutki badań skórnych, np. miejscowe wysypki czy zaczerwienienia, mogą być nieprzyjemne, podobnie jak udział w testach prowokacyjnych.
Jak długo czeka się na wyniki testów na alergię?
Zwykle w ciągu kilkudziesięciu minut otrzymuje się wyniki testów alergicznych przeprowadzanych na skórze. Na wyniki badań krwi oczekuje się najczęściej 1-2 dni.
Podsumowanie
Alergie w znaczący sposób wpływają na obniżenie jakości życia pacjentów. Zadaniem testów alergicznych jest wykrycie konkretnych alergenów, uświadomienie pacjenta jak unikać szkodliwych substancji oraz dopasowanie najlepszego sposobu leczenia. W ten sposób standard życia alergików może ulec znacznej poprawie, a reakcje uczuleniowe organizmu zostaną zredukowane do minimum. Istotne jest wcześniejsze przygotowanie pacjenta do testów na alergię, aby otrzymane wyniki badań były wiarygodne.
