Mogłoby się wydawać, że w obecnym, zurbanizowanym świecie choroby przenoszone przez zwierzęta nie stanowią dużego problemu, lecz rzeczywistość pokazuje co innego. Każdego roku wiele osób cierpi m.in. z powodu chorób przenoszonych przez kleszcze lub egzotyczne gatunki zwierząt. Jakie są główne choroby przenoszone przez zwierzęta? Dowiedz się, jak możesz zapobiegać chorobom odzwierzęcym.
Czym są zoonozy?
Choroby przenoszone przez zwierzęta określa się jako zoonozy. Znaczenie tego terminu pochodzi od greckich słów „zoon”, oznaczającego zwierzę, oraz „nosos”, czyli chorobę. Zoonozy stanowią istotną część chorób zakaźnych, które dotykają ludzi i mogą pochodzić zarówno od zwierząt domowych, jak i dzikich.
Przykładowe ludzkie choroby, jakimi człowiek może zarazić się od zwierzęcia, to:
- borelioza – jest przenoszona przez kleszcze, które można znaleźć na wielu dzikich zwierzętach, takich jak jelenie, lisy czy gryzonie, ale także na zwierzętach domowych, np. na psach. Kleszcz może przyczepić się do skóry, np. nogi lub karku, także podczas spaceru po miejskim parku lub przy okazji pikniku. Borelioza objawia się w różny sposób, zwykle widoczne są lekkie zmiany na skórze, a nieleczone zakażenie prowadzi nawet do zapalenia opon mózgowych i poważnych komplikacji neurologicznych;
- wścieklizna – chociaż w Polsce przypadki wścieklizny są rzadkie dzięki programom szczepień ochronnych, to człowiek nadal może zarazić się chorobą. Szczególnie groźny jest kontakt z dzikimi zwierzętami, takimi jak lisy, nietoperze czy dzikie psy. Wścieklizna jest śmiertelna i objawia się zaburzeniami neurologicznymi;
- toksoplazmoza – ludzie mogą zarazić się toksoplazmozą głównie poprzez kontakt z odchodami zainfekowanego kota lub poprzez spożywanie niedogotowanego mięsa zakażonych zwierząt. Nosicielami toksoplazmozy mogą być także inne zwierzęta, np. psy, lisy;
- anaplazmoza – podobnie jak borelioza, jest to choroba przenoszona przez kleszcze. Jej nosicielami mogą być dzikie oraz domowe zwierzęta, zwłaszcza psy. Anaplazmoza objawia się gorączką, bólami mięśni i uczuciem ogólnego zmęczenia;
- leptospiroza – choroba jest przenoszona głównie przez gryzonie, zwłaszcza szczury, ale także inne zwierzęta, w tym psy. Ludzie mogą zarazić się chorobą poprzez kontakt z wodą lub glebą skażoną moczem zainfekowanych zwierząt.
Jak się chronić przed chorobami przenoszonymi przez zwierzęta?
Poznaj główne sposoby, dzięki którym zminimalizujesz ryzyko zakażenia zoonozami.
Ochrona przed kleszczami i innymi owadami
Warto stosować repelenty zawierające DEET lub pikarydynę, gdy planujemy dłuższy pobyt na świeżym powietrzu, np. spacer po lesie, w pobliżu łąk czy wypoczynek nad wodą.
Szczególnie podczas leśnych wypraw należy nosić odzież z długimi rękawami i nogawkami, a także zasłaniać głowę i szyję, by uniknąć wkłucia się kleszcza w ciało.
Każdorazowo po pobycie na świeżym powietrzu trzeba sprawdzić całe swoje ciało oraz zwierzęta domowe pod kątem obecności kleszczy.
Odpowiednie obchodzenie się ze zwierzętami
Należy unikać bezpośredniego kontaktu z dzikimi zwierzętami. Nie można dotykać ani głaskać dzików czy saren, nawet gdy wydają się oswojone.
Warto pamiętać o regularnym szczepieniu i odrobaczaniu swoich domowych zwierząt, jak koty, psy, gatunki egzotyczne.
Podczas sprzątania odchodów swojego psa czy kota należy zachować ostrożność, a po tej czynności nie można dotykać twarzy, szczególnie okolicy ust, oczu, nosa. Należy umyć dłonie tak szybko, jak to możliwe.
Higiena osobista
Po każdym kontakcie ze zwierzętami, ich odchodami czy wydzielinami trzeba umyć ręce ciepłą wodą z mydłem przez minimum 30 sekund.
Bezpiecznym zachowaniem jest także unikanie lizania np. twarzy przez psy, a jeśli już do tego dojdzie – należy przemyć skórę.
Żywność z bezpiecznych źródeł
Nie wolno spożywać surowego lub niedogotowanego mięsa, które pochodzi od dzikich zwierząt. Ostrożność trzeba zachować także podczas zagranicznych wyjazdów, zwłaszcza pobytów w egzotycznych krajach.
Należy dokładnie myć warzywa i owoce przed spożyciem. Nieodpowiedzialnym zachowaniem jest np. jedzenie świeżo zerwanych jeżyn lub jagód leśnych bez ich uprzedniego oczyszczenia (na jedzeniu mogą znajdować się pasożyty i chorobotwórcze bakterie).
Podsumowanie
Choroby przenoszone przez zwierzęta są niebezpieczne dla zdrowia człowieka, lecz w prosty sposób można zapobiec zachorowaniom. Zoonozy przenoszone są głównie przez kontakt z zainfekowanymi zwierzętami, dlatego warto zadbać także o zdrowie swoich czworonogów. Regularne odrobaczanie i szczepienia ochronne psów czy kotów, mycie rąk po zabawie z pupilem oraz po kontakcie z wydzielinami zwierząt to proste, ale skuteczne metody profilaktyki.
