Kleszcze często są nosicielami groźnych chorób, które mogą mieć poważne konsekwencje dla ludzkiego zdrowia. Należy w odpowiedni sposób chronić się przed ukłuciem kleszcza, np. przez noszenie długich ubrań podczas spaceru po lesie lub stosowanie środków odstraszających. Jakie choroby są przenoszone przez kleszcze? Czy istnieją skuteczne metody na zapobieganie chorobom odkleszczowym?
Jakie choroby przenoszą kleszcze?
Choroby przenoszone przez kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Najbardziej znane z nich to borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM), mniej popularne to np. babeszjoza czy anaplazmoza. Objawy chorób są niespecyficzne, mogą przypominać np. grypę i często pojawiają się z opóźnieniem, co utrudnia lekarzom postawienie prawidłowej diagnozy.
Oto niektóre z chorób przenoszonych przez kleszcze:
Borelioza – to najczęściej diagnozowana choroba odkleszczowa, wywoływana przez bakterię Borrelia burgdorferi. Charakteryzuje się m.in. zmianami skórnymi, bólami stawów, problemami z układem nerwowym. Po jej rozpoznaniu konieczne jest włączenie antybiotykoterapii.
Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM) – to wirusowe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Symptomy świadczące o zakażeniu to bóle stawowo-mięśniowe, gorączka, kłopoty z funkcjonowaniem układu pokarmowego. Leczenie polega na redukcji objawów choroby. Możliwe jest zaszczepienie się przeciwko KZM.
Anaplazmoza – to choroba odkleszczowa wywoływana przez bakterię Anaplasma phagocytophilum. Anaplazmoza powoduje m.in. gorączkę, dreszcze, bóle mięśni i stawów.
Babeszjoza – to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Babesia, które infekują czerwone krwinki. Objawy babeszjozy są zbliżone do symptomów grypy, przez co chorobę trudno jest rozpoznać. Pacjenci skarżą się przede wszystkim na gorączkę, dreszcze, osłabienie.
Riketsjoza – wywołują ją bakterie z rodzaju Rickettsia. Jej charakterystyczne symptomy to gorączka, bóle głowy oraz wysypki skórne, mogą również pojawić się mdłości. Riketsjoza wymaga leczenia antybiotykami.
Erlichioza – jej przyczyną są bakterie Ehrlichia, które infekują białe krwinki. Objawy mogą być zbliżone do grypy, u chorych obserwuje się gorączkę, dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe.
Ważne jest, aby po ukąszeniu przez kleszcza uważnie obserwować swoje ciało i w przypadku wystąpienia niepokojących objawów (np. zaczerwienienia, plamy na skórze, pogorszenie samopoczucia) jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Choroby odkleszczowe – jak ich uniknąć?
Najskuteczniejszym sposobem na to, by nie zachorować na groźne choroby przenoszone przez kleszcze, jest zapobieganie ukąszeniom tych pajęczaków.
- Unikanie miejsc, w których występują kleszcze
Kleszcze przebywają najczęściej w wysokiej trawie, zaroślach i runie leśnym. Unikanie tych miejsc – zwłaszcza podczas wiosny i lata, gdy kleszcze są najbardziej aktywne – zmniejsza ryzyko ukąszenia.
- Stosowanie repelentów
Środki odstraszające kleszcze, zawierające DEET lub permetrynę, mogą skutecznie chronić ciało przed wkłuciem pasożyta.
- Odpowiednia odzież ochronna
Podczas spaceru po lesie lub łące najlepiej jest ubrać długie spodnie, koszulę z długim rękawem i buty zakrywające całe stopy.
- Sprawdzanie ciała po spacerze
Po powrocie z obszaru, w którym potencjalnie występują kleszcze, należy dokładnie sprawdzić ciało. Najczęściej kleszcze wkłuwają się w dobrze ukrwione miejsca, np. za uszami, pod kolanami, lecz warto sprawdzić także skórę głowy, ramiona, brzuch i plecy.
- Szczepienia profilaktyczne
Dostępne są szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Warto zaszczepić się np. na początku wiosny, by uniknąć ewentualnych powikłań po ukąszeniu.
Podsumowanie
Choroby przenoszone przez kleszcze stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, więc nie należy bagatelizować ukąszeń. Najlepiej jest stosować odpowiednie środki ochronne, np. ubierać się w długie spodnie i bluzy z długim rękawem, sięgać po repelenty, a po wyprawie do lasu dobrze jest dokładnie sprawdzić ciało w poszukiwaniu potencjalnego kleszcza. Pamiętanie o podstawowych zasadach ochrony oraz szybkie działanie w przypadku ukąszenia są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia.
