Zwykle na myśl o słońcu i lecie wiele ludzi planuje wylegiwać się na dworze w ciepłych promieniach i się opalać. Lecz dla niektórych osób nawet krótka ekspozycja na mocne światło słoneczne może skończyć się w nieprzyjemny sposób. Dowiedz się, czym jest alergia na słońce, jak się przed nią uchronić i czy istnieją sposoby na jej leczenie.
Alergia na słońce – co to takiego?
Fotodermatoza, zwana potocznie alergią na słońce, jest reakcją organizmu na ekspozycję skóry na promieniowanie UV. Chociaż słowo „alergia” może sugerować reakcję immunologiczną, w rzeczywistości przyczyny tego stanu mogą być bardziej złożone.
Najczęściej występującym objawem alergii słonecznej jest swędząca i piekąca wysypka na tych miejscach na ciele, które narażone były na działanie promieniowania słonecznego. W cięższych przypadkach może dojść nawet do powstania trudno gojących się bąbli albo pęcherzy na skórze. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu kilku minut do kilku godzin po ekspozycji na słońce i zazwyczaj samoistnie ustępują po kilku dniach.
Rodzaje fotodermatoz
- Polimorficzna erupcja światła (PMLE)
Jest to najczęstsza forma fotodermatozy. Charakteryzuje się pojawieniem się wysypki, pęcherzy lub plam na skórze w miejscach na ciele, które były eksponowane na słońcu. PMLE zwykle występuje u osób w młodym wieku (u dzieci i młodych dorosłych), a symptomy uczulenia ustępują po kilku lub kilkunastu dniach.
- Przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry (CAD)
Jest to bardzo czuła reakcja skóry na promieniowanie UV, które może wystąpić nawet po krótkotrwałej ekspozycji na słońce. Przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry może być powiązane z alergią kontaktową na substancje zawarte w kremach do opalania lub kosmetykach.
- Wielopostaciowe osutki świetlne (PLE)
Alergię wywołuje wystawienie ciała na promieniowanie słoneczne, choć wiele osób nadal myli tę chorobę ze skutkami używania kosmetyków z filtrami UV albo w nieprawidłowy sposób interpretuje jej objawy. Symptomy, takie jak czerwone plamy na skórze i wysypki, pojawiają się w ciągu kilku dni od pierwszej ekspozycji na słońce (zwykle na 2. lub 3. dzień).
Zaostrzenie symptomów uczuleniowych może się różnić w zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu – u niektórych osób wielopostaciowe osutki świetlne pojawiają się nawet przy niewielkim natężeniu światła słonecznego, inne doznają objawów alergii po intensywnym i długotrwałym przebywaniu na słońcu.
- Fotodermatoza spowodowana lekami i chemikaliami
Pewne leki i substancje chemiczne mogą sprawić, że skóra stanie się bardziej wrażliwa na działanie promieniowania słonecznego. Również niektóre kosmetyki z filtrami UV – gdy wejdą w reakcję ze skórą, słońcem i np. stosowanymi lekami lub innymi substancjami – prowadzą do pojawienia się reakcji fotoalergicznych.
- Pokrzywki skórne
U niektórych osób, po wystawieniu ciała na działanie słońca, dochodzi do pojawienia się czerwonych wysypek na dużych obszarach skóry. Pokrzywki słoneczne występują głównie u kobiet w młodym wieku.
- Porfirie
To grupa rzadkich chorób genetycznych, które sprawiają, że skóra osoby chorej staje się nadwrażliwa na światło słoneczne. Pacjenci z porfirią mogą doświadczać bólu, oparzeń lub pęcherzy na skórze po wystawieniu ciała na działanie słońca.
Jeżeli podejrzewasz, że możesz cierpieć na fotodermatozę, konsultacja z dermatologiem pomoże znaleźć sposób na leczenie i łagodzenie nieprzyjemnych objawów uczulenia. Warto zrobić zdjęcia zmian skórnych, gdy się pojawią, i pokazać podczas najbliższej wizyty u lekarza. W ten sposób pomożesz specjaliście w rozpoznaniu typu alergii oraz sobie, by szybciej wrócić do zdrowia.
Przyczyny alergii na słońce
Dokładne przyczyny alergii na słońce nie są jeszcze do końca zrozumiałe. Istnieje wiele rodzajów fotodermatoz, a powód ich powstawania może się różnić w zależności od konkretnej formy choroby.
- Promieniowanie słoneczne – najczęściej reakcja skóry jest spowodowana przez promieniowanie UV, które przenika przez chmury i szkło i dociera na powierzchnię ziemi. Często intensywność objawów powiązana jest z mocą, z jaką świeci słońce.
- Predyspozycje genetyczne – skłonność do alergii może być dziedziczona.
- Substancje chemiczne – niektóre kosmetyki, perfumy czy leki mogą uczulać w połączeniu z ekspozycją na słońce. Przykładowo, alergia może pojawić się m.in. podczas opalania po wcześniejszej kąpieli w chlorowanej wodzie, np. w basenie, lub po zastosowaniu perfum z alkoholem na odsłonięte części ciała i spacerowaniu w intensywnie słoneczny dzień.
- Choroby skórne i inne schorzenia – niektóre schorzenia, zwłaszcza autoimmunologiczne, jak toczeń rumieniowaty, mogą wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia fotodermatozy.
Ważne jest, aby osoby cierpiące na fotodermatozę zrezygnowały z nadmiernej ekspozycji na słońce i unikały np. opalania w intensywnie słoneczne dni. Należy stosować również kremy z filtrami UV o sprawdzonym i bezpiecznym składzie. Nie można zapominać o regularnych wizytach u dermatologa w celu dopasowania odpowiedniego leczenia i sprawdzenia, czy zalecenia lekarskie przynoszą pozytywny skutek.
Czy da się leczyć alergię na słońce?
Leczenie alergii słonecznej zależy od jej rodzaju, przyczyny powstawania i stopnia nasilenia. W łagodnych przypadkach wystarczy unikać ekspozycji na słońce i stosować kremy z filtrem przeciwsłonecznym. W trudniejszych przypadkach lekarz może zalecić maści i kremy z hydrokortyzonem (do łagodzenia uczucia swędzenia) lub leki antyhistaminowe, by złagodzić reakcję układu immunologicznego podczas kontaktu ze słońcem.
Podobnie jak inne alergie, także fotodermatoza nie jest w pełni uleczalna. Możliwe jest głównie redukowanie nieprzyjemnych skutków uczulenia.
Jak zapobiegać pojawieniu się alergii?
Najlepszym sposobem zapobiegania fotodermatozie jest unikanie słońca, zwłaszcza w godzinach, gdy promieniowanie UV jest najbardziej intensywne (między godziną 11:00 a 15:00).
Ponadto, kremy z wysokim filtrem, np. SPF 50, mogą ochronić skórę przed promieniowaniem oraz rozwojem uczulenia.
Wsparciem okażą się również ubrania z długimi rękawami, kapelusze o szerokich rondach i okulary przeciwsłoneczne. Wybieraj ubrania przewiewne, z naturalnych tkanin, by nie przegrzać organizmu i dodatkowo nie podrażniać wrażliwej skóry.
Podsumowanie
Alergia na słońce może rozwinąć się w dowolnym momencie życia, a dokładne przyczyny powstawania fotodermatoz nie są do końca poznane. Mimo że uczulenia na światło słoneczne nie da się wyleczyć, to jej objawy da skutecznie łagodzić poprzez stosowanie odpowiednich środków ochrony.
